Rozliczenie składkowo-podatkowe rencisty wykonującego dwie umowy zlecenia w różnych podmiotach

Osoba z ustalonym prawem do renty z tytułu niezdolności do pracy wykonuje umowy zlecenia zawarte z dwoma różnymi podmiotami za wynagrodzeniem miesięcznym wynoszącym odpowiednio 90 zł i 1.500 zł. Z której umowy podlega ona obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym? Jak rozliczyć składki ZUS i podatek od tych umów?

Wykonywanie umowy zlecenia przez osobę z ustalonym prawem do renty jest tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, jeżeli równocześnie nie pozostaje ona w stosunku pracy (art. 9 ust. 4a ustawy o sus). Przy czym przedmiotowe ubezpieczenia ze zlecenia są obowiązkowe, mimo pozostawania w stosunku pracy, gdy umowa zlecenia została zawarta z pracodawcą, z którym osoba ta pozostaje równocześnie w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz własnego pracodawcy (art. 9 ust. 4b ustawy o sus).

Z pytania wynika, że rencista wykonuje pracę tylko na podstawie dwóch umów zlecenia. Zgodnie z art. 9 ust. 2 ustawy o sus osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z kilku tytułów, jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami z tego tytułu, który powstał najwcześniej. Może ona jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych, wszystkich lub wybranych tytułów lub zmienić tytuł ubezpieczeń.

W świetle powyższego osoba, o której mowa w pytaniu, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z umowy zlecenia, którą rozpoczęła wykonywać wcześniej, a z drugiej - dobrowolnie, z tym że może ona zmienić tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń i podlegać im z drugiej umowy zlecenia, a wówczas z pierwszej umowy ubezpieczenia te są dobrowolne. Co istotne, do końca bieżącego roku, dokonując wyboru tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń, bez znaczenia jest wysokość przychodu podlegającego oskładkowaniu z wybranej umowy.

Zwracamy uwagę! Od 1 stycznia 2016 r. osoba wykonująca umowę zlecenia, której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym miesiącu będzie niższa od minimalnego wynagrodzenia, spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z drugiej umowy zlecenia będzie podlegała obowiązkowo przedmiotowym ubezpieczeniom również z tej umowy.

Z obydwu umów zlecenia obowiązkowa jest składka na ubezpieczenie zdrowotne. Zgodnie bowiem z art. 82 ust. 2 ustawy zdrowotnej, w przypadku gdy w ramach jednego z tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego wymienionych w art. 66 ust. 1 ustawy zdrowotnej ubezpieczony uzyskuje więcej niż jeden przychód, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana od każdego z uzyskanych przychodów odrębnie.

Osoba z ustalonym prawem do renty z tytułu niezdolności do pracy od 1 lutego do 31 grudnia 2015 r. wykonuje umowę zlecenia, w której odpłatność określono na kwotę 1.500 zł miesięcznie. Z tego tytułu podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz ubezpieczeniu wypadkowemu, a także ubezpieczeniu zdrowotnemu. Może ona też na zasadzie dobrowolności przystąpić do ubezpieczenia chorobowego.

Od 1 kwietnia 2015 r. osoba ta podjęła pracę na podstawie kolejnej umowy zlecenia zawartej z innym podmiotem na okres do 31 grudnia 2015 r., za wynagrodzeniem w wysokości 90 zł miesięcznie. Z tej umowy podlega ona dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym (w razie przystąpienia do tych ubezpieczeń - obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu), natomiast obowiązkowa jest składka zdrowotna.

Osoba ta może również zmienić tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych i podlegać im z drugiej umowy zlecenia, wówczas z pierwszej ubezpieczenia te będą dobrowolne.

W sytuacji przedstawionej w pytaniu Czytelnika, wynagrodzenie z jednej umowy zlecenia podlega opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 41 ustawy o pdof, natomiast z drugiej zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy o pdof.

Przy ustalaniu zaliczki na podatek dochodowy zgodnie z pierwszym z ww. przepisów stosuje się do dokonywanego świadczenia, pomniejszonego o miesięczne koszty uzyskania przychodów oraz o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia społeczne, najniższą stawkę podatkową określoną w skali, czyli 18%. Koszty uzyskania przychodów, co do zasady, wynoszą 20% i ustala się je od przychodu pomniejszonego o finansowane przez zleceniobiorcę składki na ubezpieczenia społeczne. Zaliczkę obliczoną w sposób określony wyżej zmniejsza się o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, w wysokości nieprzekraczającej 7,75% podstawy wymiaru składki. Natomiast na podstawie drugiego z ww. przepisów pobiera się zryczałtowany podatek w wysokości 18% przychodu, bowiem kwota należności określona w umowie zlecenia zawartej z osobą niebędącą pracownikiem płatnika nie przekracza 200 zł. Od uzyskanego przez zleceniobiorcę przychodu zleceniodawca jako płatnik nie odlicza więc składek na ubezpieczenia społeczne, a od zryczałtowanego podatku - składki na ubezpieczenie zdrowotne, finansowanych przez zleceniobiorcę. Zleceniobiorca może pobrane z jego środków składki odliczyć dopiero w zeznaniu podatkowym. Powyższe przedstawiamy na przykładzie.

Kalkulatory płac (umowa zlecenia i o dzieło - pobór zaliczki oraz umowa zlecenia i o dzieło opodatkowana ryczałtem) dostępne są w serwisie www.kalkulatory.gofin.pl

Założenia 1

Przyjmujemy dane z przykładu zamieszczonego na poprzedniej stronie i dodatkowo, że zleceniobiorca od 1 kwietnia br. z pierwszej umowy zlecenia nadal podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym, a ponadto dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu, zaś z drugiej umowy zlecenia podlega obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu (nie wniósł o dobrowolne ubezpieczenia społeczne).

W kwietniu 2015 r. zleceniobiorca uzyskał wynagrodzenie z pierwszej umowy w wysokości 1.500 zł, a z drugiej w kwocie 90 zł. Koszty uzyskania przychodu z pierwszej umowy wynoszą 20%.

Rozliczenie składkowo-podatkowe przedstawia się w następujący sposób:

• z pierwszej umowy:

Zleceniodawca z własnych środków opłaca część składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz całą składkę na ubezpieczenie wypadkowe. Przyjmując, że zleceniobiorca nie osiągnął wieku co najmniej 55 lat - kobieta i co najmniej 60 lat - mężczyzna, zleceniodawca opłaca za niego też składkę na FGŚP, nie opłaca zaś składki na Fundusz Pracy.

• z drugiej umowy:

Założenia 2

Przyjmujemy dane z przykładu zamieszczonego na str. 5 i dodatkowo, że zleceniobiorca od 1 kwietnia br. zmienił tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i podlega przedmiotowym ubezpieczeniom z drugiej umowy zlecenia (przy czym nie wniósł o dobrowolne ubezpieczenie chorobowe).

Rozliczenie składkowo-podatkowe od wypłat dokonanych w kwietniu (za ten miesiąc) przedstawia się w następujący sposób:

• z pierwszej umowy:

• z drugiej umowy:

Zleceniodawca z własnych środków opłaca część składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz całą składkę na ubezpieczenie wypadkowe. Przyjmując, że zleceniobiorca nie osiągnął wieku co najmniej 55 lat - kobieta i co najmniej 60 lat - mężczyzna, zleceniodawca opłaca za niego też składkę na FGŚP, nie opłaca zaś składki na Fundusz Pracy.