Jak policzyć pensję przy chorobie i nadgodzinach?

Pracownik za swoją pracę musi otrzymać wynagrodzenie przynajmniej raz w miesiącu. Ustalenie jego wysokości, kiedy w okresie tym świadczona jest wyłącznie praca, przeważnie nie przysparza pracodawcom większych trudności. Natomiast w przypadku gdy w danym miesiącu występują okresy niewykonywania pracy bądź praca nadliczbowa, wymaga to bardziej skomplikowanych przeliczeń.

Gdy pracownik choruje i pracuje

W przypadku zachorowania przez pracownika w trakcie danego miesiąca, przy wyliczaniu wynagrodzenia za taki miesiąc należy odrębnie ustalić wysokość wynagrodzenia za pracę i za czas choroby. Jeżeli pracownik otrzymuje wynagrodzenie w stawce godzinowej, to pomnożenie liczby przepracowanych godzin przez tę stawkę pozwoli na uzyskanie wynagrodzenia za pracę. Natomiast gdy pracownik otrzymuje stałe miesięczne wynagrodzenie, płacę za część miesiąca (gdy za pozostałą część tego miesiąca przysługuje mu wynagrodzenie chorobowe lub zasiłek) ustala się zgodnie z § 11 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy… (Dz. U. z 1996 r. nr 62, poz. 289 ze zm.). W sytuacji gdy pracownik wynagradzany stawką miesięczną w stałej wysokości nie wykonywał pracy przez część miesiąca z powodu choroby, należy:

miesięczną stawkę wynagrodzenia podzielić przez 30,
otrzymaną kwotę pomnożyć przez liczbę dni wskazanych w zaświadczeniu lekarskim o czasowej niezdolności pracownika do pracy wskutek choroby,
tak obliczoną kwotę wynagrodzenia odjąć od wynagrodzenia przysługującego za cały miesiąc.

Uzyskany wynik stanowi wynagrodzenie należne pracownikowi za przepracowaną część miesiąca.

Praca ponad normę i w dniu wolnym

Zasadą jest, że za pracę w dniu wolnym wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy pracownikowi przysługuje inny dzień wolny udzielony mu do końca okresu rozliczeniowego (art. 151³ K.p.). Dopiero w przypadku gdy nie jest możliwe udzielenie takiego dnia, należy wypłacić normalne wynagrodzenie i dodatek.

Pracodawca ma też obowiązek zrekompensowania nadgodzin czasem wolnym bądź stosownym dodatkiem do wynagrodzenia.

Godziny nadliczbowe wynikające z przekroczenia normy dobowej rozliczane są zasadniczo w terminach wypłaty wynagrodzenia za pracę za dany miesiąc, natomiast z przekroczenia normy tygodniowej - na zakończenie danego okresu rozliczeniowego.

Na mocy art. 151¹ § 1 K.p. dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia jest wypłacany w zamian za godziny nadliczbowe przypadające: w nocy, w niedziele i święta niebędące dla pracownika rozkładowymi dniami pracy oraz w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub święto.

Natomiast dodatek 50% do wynagrodzenia wypłacany jest za godziny nadliczbowe przypadające we wszystkie inne dni niż wcześniej wymienione.

Dodatek w wysokości 100% przysługuje także za każdą godzinę pracy nadliczbowej z tytułu przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, chyba że przekroczenie tej normy nastąpiło w wyniku pracy w godzinach nadliczbowych z przekroczenia dobowego.

Podstawa płacy za nadgodziny

Za pracę w godzinach nadliczbowych przysługuje normalne wynagrodzenie. Ponadto pracownik ma prawo do rekompensaty, którą jest czas wolny lub dodatek. Przez normalne wynagrodzenie należne za pracę w nadgodzinach należy rozumieć takie wynagrodzenie, które jest wypłacane stale i systematycznie. Obejmuje ono zatem wynagrodzenie zasadnicze wynikające ze stawki osobistego zaszeregowania, jak również dodatkowe, stałe składniki wynagrodzenia, np. dodatek stażowy czy funkcyjny. Do normalnego wynagrodzenia zalicza się także premie, jeżeli mają one charakter stały i nie są uzależnione od uzyskania określonych osiągnięć w pracy. Natomiast podstawę do obliczenia dodatku za nadgodziny stanowi wynagrodzenie pracownika wynikające z jego osobistego zaszeregowania określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania - 60% wynagrodzenia.

Przykład

Pracownik zatrudniony w normach podstawowych, od poniedziałku do piątku od 7⁰⁰ do 15⁰⁰, w styczniu 2013 r. przepracował 164 godziny. Przy czym w okresie od 1 do 6 stycznia 2013 r. był chory. W dniu 14 stycznia pracował od 7⁰⁰ do 19⁰⁰ oraz przepracował 8 godzin w dniu 26 stycznia 2013 r. (sobota). W zakładzie obowiązują jednomiesięczne okresy rozliczeniowe, a soboty są dniami wolnymi od pracy z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy. Pracodawca nie udzielił pracownikowi dnia wolnego za pracę w sobotę do końca okresu rozliczeniowego. Pracownik otrzymuje wynagrodzenie zasadnicze w kwocie 1.680 zł, dodatek stażowy w wysokości 20% płacy zasadniczej (336 zł) oraz 15% premię od wynagrodzenia zasadniczego (252 zł). Wymiar czasu pracy w styczniu 2013 r. wynosił 176 godzin.

Rozliczenie czasu pracy:

(164 godz. + 24 godz. absencji chorobowej - 4 godz. z przekroczeń dobowych) = 184 godz.,

184 godz. - 176 godz. = 8 godz. (liczba godzin wynikająca z przekroczeń normy średniotygodniowej).

Obliczenie wynagrodzenia za przepracowaną część miesiąca:

(1.680 zł + 336 zł + 252 zł) : 30 = 75,60 zł,
75,60 zł × 6 dni = 453,60 zł,
(1.680 zł + 336 zł + 252 zł) - 453,60 zł = 1.814,40 zł.

Wynagrodzenie i dodatki za pracę ponadnormatywną:

normalne wynagrodzenie:

(1.680 zł + 336 zł + 252 zł) : 176 godz. = 12,89 zł,

12,89 zł × (8 godz. + 4 godz.) = 154,68 zł,

dodatki:

1.680 zł : 176 godz. = 9,55 zł; 9,55 zł × 50% = 4,78 zł; 4,78 zł × 4 godz. = 19,12 zł,

9,55 zł × 8 godz. = 76,40 zł.

Łącznie za styczeń 2013 r. pracownikowi przysługiwało za pracę wynagrodzenie w kwocie 2.064,60 zł, tj. 1.814,40 zł + 154,68 zł + 19,12 zł + 76,40 zł, niezależnie od świadczenia z tytułu choroby.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.)