Potrącenia z wynagrodzenia i zasiłku oraz zbieg zajęć komorniczych

1) Wynagrodzenie oraz wierzytelności zasiłku chorobowego pracownika zatrudnionego na część etatu są zajęte na poczet należności niealimentacyjnych. Jak ustalić kwotę potrącenia w miesiącu, w którym pracownik otrzymał wynagrodzenie chorobowe i zasiłek?

Kwotę potrącenia z wynagrodzenia chorobowego oraz zasiłku należy ustalić i pobrać odrębnie, stosownie do obowiązujących w tym zakresie regulacji.

Potrąceń z wynagrodzenia chorobowego dokonuje się tak jak z wynagrodzenia za pracę, na zasadach określonych w art. 87 i nast. K.p. Sumy egzekwowane na poczet należności niealimentacyjnych potrąca się do kwoty 1/2 wynagrodzenia po odliczeniach składkowo-podatkowych, z zachowaniem kwoty wolnej od potrąceń. W tym przypadku jest ona równa minimalnemu wynagrodzeniu za pracę po odliczeniach składkowo-podatkowych. Jeżeli pracownik jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, kwota wolna od potrąceń podlega proporcjonalnemu zmniejszeniu. Fakt uzyskania wynagrodzenia za część miesiąca nie ma natomiast wpływu na jej wysokość.

Jeżeli chodzi o zasiłek chorobowy, to podlega on egzekucji na zasadach określonych w art. 139-144 ustawy emerytalnej. W myśl tych przepisów, zasiłek chorobowy (a także zasiłek opiekuńczy, macierzyński oraz świadczenie rehabilitacyjne) podlega egzekucji na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne do wysokości 25% świadczenia. Wysokość potrącenia ustala się od kwoty zasiłku przed odliczeniem miesięcznej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Potrącenia egzekucyjne należności niealimentacyjnych nie mogą naruszyć kwoty wolnej, która jest równa części zasiłku po odliczeniu zaliczki na podatek dochodowy odpowiadającej 50% najniższej emerytury (od 1 marca 2012 r. jest to kwota 399,59 zł, tj. 799,18 zł x 50%). Jeżeli zasiłek chorobowy jest wypłacany tylko za część miesiąca, to kwota wolna od potrąceń podlega proporcjonalnemu obniżeniu.

Przykład

Komornik sądowy dokonał zajęcia na poczet należności niealimentacyjnych wynagrodzenia oraz wierzytelności zasiłku chorobowego pracownika zatrudnionego na 1/2 etatu za wynagrodzeniem w kwocie 1.700 zł miesięcznie. Pracownik przez cały grudzień 2012 r. chorował i w tym miesiącu uzyskał wynagrodzenie chorobowe za 17 dni w wysokości 665,04 zł oraz zasiłek chorobowy za 14 dni w kwocie 547,68 zł.

Do wynagrodzenia pracownika stosuje się podstawowe koszty uzyskania przychodów (111,25 zł), a pracodawca jest upoważniony do zmniejszania zaliczki na podatek dochodowy o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (46,33 zł).

Pracodawca potrącił na poczet zajęcia:

z wynagrodzenia chorobowego 12,63 zł, według wyliczenia:
- maksymalna kwota potrącenia: 665,04 zł - (53,39 zł + 2 zł) = 609,65 zł; 1/2 x 609,65 zł = 304,83 zł,
- kwota wolna: 1/2 x 1.500 zł = 750 zł; 750 zł - (102,83 zł + 50,15 zł) = 597,02 zł,
- dostępna kwota potrącenia: 609,65 zł - 597,02 zł = 12,63 zł;
z zasiłku chorobowego 136,92 zł, według wyliczenia:
- maksymalna kwota potrącenia: 25% x 547,68 zł = 136,92 zł,
- kwota wolna: 399,59 zł : 31 dni = 12,89 zł; 12,89 zł x 14 dni = 180,46 zł,
- kontrola wysokości potrącenia pod kątem kwoty wolnej: 547,68 zł - 99 zł
  = 448,68 zł; 448,68 zł - 136,92 zł = 311,76 zł; 311,76 zł > 180,46 zł.

2) Jak postąpić w razie otrzymania kolejnego zajęcia wynagrodzenia pracownika przez tego samego komornika?

O powyższym należy zawiadomić organ egzekucyjny.

W myśl art. 881 K.p.c. komornik przystępuje do egzekucji z wynagrodzenia za pracę przez jego zajęcie. W tym celu zawiadamia dłużnika, że do wysokości egzekwowanego świadczenia i aż do pełnego pokrycia długu nie wolno mu odbierać wynagrodzenia poza częścią wolną od zajęcia ani rozporządzać nim w żaden inny sposób. Z kolei pracodawcę komornik wzywa, aby w granicach określonych wyżej nie wypłacał dłużnikowi poza częścią wolną od zajęcia żadnego wynagrodzenia, lecz przekazywał zajęte wynagrodzenie wierzycielowi egzekwującemu albo komornikowi.

Przepisy nie rozstrzygają jak należy postąpić w przypadku, gdy ten sam komornik ponownie zajmuje wynagrodzenie pracownika na poczet należności niealimentacyjnych. W myśl art. 882 § 1 pkt 3 K.p.c. pracodawca powinien powiadomić komornika m.in. o tym czy inne osoby roszczą sobie prawa, czy i w jakim sądzie toczy się sprawa o zajęte wynagrodzenie i czy oraz o jakie roszczenia została skierowana do zajętego wynagrodzenia egzekucja przez innych wierzycieli. Oświadczenie w tej sprawie należy złożyć w ciągu tygodnia od otrzymania zajęcia.

Komornik, o którym mowa w pytaniu, posiada wszystkie wymienione informacje. Niemniej jednak podczas wykonywania pozostałych obowiązków informacyjnych, w tym przedstawiania zestawienia periodycznego wynagrodzenia dłużnika za pracę, warto podać te okoliczności. Zwłaszcza, że pracodawca jest obowiązany wskazać także w jakiej kwocie i w jakich terminach zajęte wynagrodzenie będzie przekazywane wierzycielowi, co dla drugiego zajęcia z racji wcześniejszego może być uniemożliwione, o czym należy powiadomić organ.